Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru, anayasada tanımlanan ve aynı zamanda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ile ek protokollerde yer alan temel hak ve özgürlüklerden herhangi birinin ihlali halinde başvurulan bir yargı yoludur.

Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) bireysel başvuru yapılabilmesi için ihlal edildiği iddia edilen hak ve özgürlük hem Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında hem de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve ek protokollerde koruma altına alınmış olmalıdır. Örneğin, kötü muamele ve işkence yasağı hem Anayasa’da hem de AİHS’de koruma altında olup bu hakkın ihlali halinde bireysel başvuru yolu kullanılabilir. Ancak, sosyal güvenlik hakkı Anayasa’da koruma altında olmasına rağmen AİHS kapsamında koruma altında olan bir hak değildir, bu nedenle hak ihlali halinde Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yapılamaz.

Tutuklama, kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkının ihlali nedeniyle en çok bireysel başvuruya konu olan tedbirdir. Bireysel başvuru, ceza hukuku, idare hukuku, medeni hukuk vb. gibi sayısız hukuk alanında yaşanan ve koruma altına alınan bir hakkın ihlali sonucunu doğuran her mağduriyet için başvurulabilecek bir yargı yoludur.